Ubytek słuchu – co to takiego?

Zmysł słuchu odgrywa kluczową rolę w codziennym funkcjonowaniu – umożliwia komunikację, wpływa na rozwój społeczny, emocjonalny i poznawczy. Każde zaburzenie w odbiorze dźwięków może znacząco obniżyć komfort życia, niezależnie od wieku. Ubytek słuchu to nie tylko problem osób starszych – coraz częściej dotyka również młodzieży, a nawet dzieci. Im szybciej zostanie rozpoznany, tym większe szanse na skuteczne leczenie lub rehabilitację słuchu. Dowiedz się więcej o ubytku słuchu!

Sprawdź również: Badania słuchu – jakie są metody i rodzaje badań słuchu?

Czym jest ubytek słuchu?

Ubytek słuchu to obniżenie zdolności do odbierania dźwięków w różnych zakresach częstotliwości i natężenia. Może występować jednostronnie (dotyczyć jednego ucha) lub obustronnie. Objawy zależą od stopnia niedosłuchu – od ledwo zauważalnych trudności w rozumieniu mowy po całkowitą głuchotę.

Ubytek słuchu może dotyczyć zarówno dźwięków niskich, jak i wysokich tonów. W niektórych przypadkach osoba słyszy dźwięk, ale nie rozumie mowy, co jest szczególnie kłopotliwe w hałaśliwym otoczeniu. Nieleczony niedosłuch może prowadzić do pogorszenia funkcji poznawczych, wycofania społecznego, a u dzieci – do opóźnień w rozwoju mowy i trudności w nauce.

Skąd się biorą ubytki słuchu?

Uszkodzenia słuchu mogą mieć różne podłoże. Często są efektem naturalnych procesów starzenia się organizmu, ale nie tylko. Do najczęstszych przyczyn zaliczamy:

– uwarunkowania genetyczne – dziedziczne wady słuchu ujawniające się już w wieku niemowlęcym,

– zakażenia wirusowe i bakteryjne – m.in. różyczka, odra, świnka, zapalenie opon mózgowych,

– przewlekłe zapalenia ucha środkowego – mogą prowadzić do trwałych zmian strukturalnych,

– hałas – długotrwała ekspozycja na głośne dźwięki w pracy lub podczas słuchania muzyki przez słuchawki,

– leki ototoksyczne – niektóre antybiotyki, leki przeciwnowotworowe czy moczopędne uszkadzają komórki słuchowe,

– urazy głowy i czaszki – mogą prowadzić do uszkodzeń mechanicznych ucha wewnętrznego lub nerwu słuchowego,

– wady wrodzone i komplikacje okołoporodowe – np. niedotlenienie, niska masa urodzeniowa,

– choroby metaboliczne i układu krążenia – wpływają negatywnie na ukrwienie narządu słuchu.

Przeczytaj: Jak poprawić słuch?

Warto dodać, że część pacjentów ma do czynienia z niedosłuchem postępującym, który może nasilać się z wiekiem lub w wyniku braku leczenia.

Stopnie ubytku słuchu

Aby określić, jak poważny jest niedosłuch, stosuje się klasyfikację opartą na progu słyszenia.

Podstawowy podział obejmuje:

Lekki ubytek słuchu: 20–40 dB HL – pacjent może mieć trudności ze słyszeniem szeptu i cichych dźwięków.

Umiarkowany ubytek słuchu: 41–70 dB HL – zrozumienie mowy jest znacznie utrudnione, szczególnie w hałasie.

Znaczny (duży) ubytek słuchu: 71–90 dB HL – mowa bez wspomagania może być całkowicie niezrozumiała.

Głęboki niedosłuch: powyżej 90 dB HL – osoba nie odbiera większości dźwięków, w tym mowy.

Stopnie ubytku słuchu określa się na podstawie wyników audiometrii tonalnej. To właśnie one pozwalają specjalistom dobrać odpowiednie formy rehabilitacji słuchu, w tym aparaty słuchowe lub implanty ślimakowe.

Przeczytaj: Badania słuchu u dzieci – jakie wykonać?

Klasyfikacje ubytku słuchu

Klasyfikacja niedosłuchu wg WHO (Światowa Organizacja Zdrowia)

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przyjęła międzynarodowy standard klasyfikacji ubytków słuchu:
– 0–25 dB HL – słuch prawidłowy
– 26–40 dB HL – łagodny niedosłuch
– 41–60 dB HL – umiarkowany niedosłuch
– 61–80 dB HL – znaczny niedosłuch
– 81 dB HL – głęboki niedosłuch

Ten podział wykorzystywany jest również w kryteriach przyznawania dofinansowania do aparatów słuchowych przez NFZ.

Wejdź na: Audiometria tonalna – co to za badanie?

Klasyfikacja niedosłuchu wg BIAP (Międzynarodowe Biuro Audiofonologii)

BIAP wprowadza dodatkowo rozróżnienie ze względu na charakter ubytku:

Niedosłuch przewodzeniowy – dotyczy ucha zewnętrznego lub środkowego; często możliwy do leczenia chirurgicznego lub farmakologicznego.

Niedosłuch odbiorczy (zmysłowo-nerwowy) – obejmuje uszkodzenia ślimaka lub nerwu słuchowego; zwykle trwały, wymagający zastosowania aparatów.

Niedosłuch mieszany – połączenie obu typów; leczenie zależy od dominującej przyczyny.

Dowiedz się więcej: Audiometria impedancyjna – co to za badanie?

Przy jakim ubytku słuchu należy stosować aparat słuchowy?

Zastosowanie aparatu słuchowego jest zalecane wtedy, gdy ubytek słuchu utrudnia codzienne funkcjonowanie – niezależnie od tego, czy jest to lekki, umiarkowany czy głęboki niedosłuch.

Decyzję zawsze podejmuje specjalista na podstawie badania audiometrycznego oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.

W Polsce zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia, refundacja aparatu słuchowego przysługuje pacjentom, u których:
– próg słyszenia przekracza 40 dB HL – osoby dorosłe,
– próg słyszenia przekracza 30 dB HL – dzieci i młodzież do 26 r.ż.

Warto pamiętać, że nawet lekki ubytek słuchu może znacząco wpłynąć na jakość życia – prowadzić do przemęczenia, frustracji i problemów w komunikacji. Aparat słuchowy nie tylko wzmacnia dźwięki, ale też poprawia rozumienie mowy, co ma kluczowe znaczenie w pracy, nauce i relacjach społecznych.

Ubytek słuchu – co to takiego?

Ubytek słuchu to zjawisko, które może dotyczyć każdego – niezależnie od wieku. Wczesna diagnoza i odpowiednio dobrana forma rehabilitacji pozwala zachować aktywność zawodową, społeczną i emocjonalną. Nieleczony niedosłuch wpływa nie tylko na jakość słyszenia, ale także na funkcjonowanie mózgu, nastrój i relacje międzyludzkie.

Rodzaje ubytków słuchu, ich stopień oraz klasyfikacja (np. wg WHO lub BIAP) są podstawą do wdrożenia odpowiedniego leczenia lub protezowania. W przypadku niedosłuchu odbiorczego – najczęściej stosowaną metodą jest zastosowanie dobrze dopasowanego aparatu słuchowego.

Warto skonsultować się z protetykiem słuchu, który oceni sytuację i zaproponuje najlepsze możliwe rozwiązanie. Zadbaj o swój słuch – to inwestycja w lepszą komunikację, relacje z innymi i komfort codziennego życia.