Otoemisja akustyczna
Co to za badanie?
Otoemisja akustyczna (OAE – z ang. Otoacoustic Emissions) to nieinwazyjne badanie słuchu, umożliwiające ocenę funkcjonowania ślimaka w uchu wewnętrznym, a dokładniej – komórek słuchowych zewnętrznych. Komórki te, kiedy pracują prawidłowo, wytwarzają niewielkie fale dźwiękowe, które rozchodzą się wstecz do przewodu słuchowego. Specjalny sprzęt pomiarowy potrafi wychwycić te fale, dzięki czemu można ocenić stan słuchu bez konieczności aktywnego udziału pacjenta. Badanie to jest szczególnie istotne w diagnostyce noworodków i małych dzieci, które nie są w stanie współpracować przy tradycyjnych testach słuchu (takich jak audiometria tonalna czy słowna).
Otoemisja akustyczna znajduje zastosowanie także u dorosłych – zwłaszcza wtedy, gdy istnieje podejrzenie uszkodzenia słuchu na poziomie ucha wewnętrznego, a standardowe metody nie dają jednoznacznych wyników. Wykorzystuje się ją również do monitorowania stanu słuchu u osób narażonych na hałas w miejscu pracy czy w trakcie leczenia ototoksycznymi lekami. W porównaniu do innych badań, OAE dostarcza bardziej obiektywnych informacji na temat aktywności komórek słuchowych, co jest kluczowe w przypadku wczesnego wykrywania nawet niewielkich uszkodzeń słuchu.
Kto przeprowadza badanie?
Otoemisję akustyczną wykonują zazwyczaj wykwalifikowani protetycy słuchu, audiolodzy lub laryngolodzy (otorynolaryngolodzy), którzy mają doświadczenie w interpretacji wyników i obsłudze specjalistycznego sprzętu. Badanie może być przeprowadzane w szpitalach, poradniach audiologicznych czy centrach protetyki słuchu. W przypadku przesiewowych badań noworodków, OAE jest często wykonywana już w oddziałach neonatologicznych, aby możliwie szybko wykryć ewentualne wrodzone wady słuchu.
Ze względu na fakt, że badanie nie wymaga aktywnej współpracy pacjenta, jest szczególnie przydatne u osób z trudnościami w komunikacji, u niemowląt oraz u pacjentów, którzy z różnych przyczyn nie mogą uczestniczyć w tradycyjnych testach słuchowych. Profesjonalne podejście specjalisty ma tu duże znaczenie – nie tylko w kontekście prawidłowej interpretacji wyników, ale także zapewnienia komfortu pacjentowi, zwłaszcza jeśli jest to dziecko lub osoba z niepełnosprawnością.
Wybierając aparaty słuchowe w FONMED, zyskujesz pewność, że inwestujesz w urządzenia o wysokiej jakości, wsparte przez profesjonalną obsługę i indywidualne podejście. Dzięki temu możesz cieszyć się lepszą jakością dźwięku i poprawą komfortu codziennego życia, a wszelkie kwestie związane z obsługą czy serwisem zostaną szybko rozwiązane przez doświadczony zespół specjalistów.
Na czym polega badanie?
Badanie OAE opiera się na rejestrowaniu dźwięków powstających w ślimaku (uchu wewnętrznym) i wracających do przewodu słuchowego zewnętrznego. W praktyce procedura wygląda następująco:
Wprowadzenie sondy
Do ucha pacjenta wprowadza się niewielką sondę, która zawiera zarówno miniaturowy głośnik, jak i mikrofon. Sonda jest tak zaprojektowana, aby szczelnie przylegać do przewodu słuchowego, co minimalizuje zakłócenia z otoczenia.
Generowanie bodźców dźwiękowych
Głośnik w sondzie emituje krótkie dźwięki (tzw. klik lub tony) o określonej częstotliwości i natężeniu.
Odbiór fali zwrotnej
Jeśli komórki słuchowe zewnętrzne działają prawidłowo, wytworzone w ślimaku fale akustyczne wracają do przewodu słuchowego. Mikrofon rejestruje te fale, a następnie specjalistyczne oprogramowanie analizuje uzyskane dane.
Ocena aktywności komórek słuchowych
Na podstawie zarejestrowanego sygnału komputer generuje wykres, który obrazuje obecność lub brak otoemisji akustycznej na różnych częstotliwościach.
Istnieją różne rodzaje otoemisji akustycznych, takie jak otoemisje wywołane kliknięciem (TEOAE) czy otoemisje wywołane zniekształceniami produktywnymi (DPOAE). Wybór metody zależy od celu badania, wieku pacjenta oraz podejrzeń diagnostycznych. Ogromną zaletą OAE jest to, że trwa krótko (zazwyczaj kilka minut) i nie wymaga reakcji ze strony pacjenta.
Jak przygotować się do badania?
Przygotowanie do badania OAE jest minimalne, ponieważ procedura jest nieinwazyjna i bezbolesna. Niemniej jednak warto zwrócić uwagę na kilka aspektów:
Czystość przewodu słuchowego
Woskowina lub inne zanieczyszczenia mogą zaburzyć wyniki, dlatego przed badaniem warto upewnić się, że uszy są czyste. Jeśli istnieje podejrzenie, że w uchu zalega nadmiar woskowiny, należy skonsultować się z lekarzem w celu jej usunięcia.
Cisza i spokój
OAE najlepiej przeprowadzać w warunkach ograniczonego hałasu, aby uniknąć zniekształceń pomiaru. W przypadku niemowląt czy małych dzieci warto przeprowadzić badanie, gdy dziecko jest spokojne lub śpi.
Brak aktywnej współpracy
Pacjent nie musi wykonywać żadnych czynności podczas badania. Wystarczy, że pozostanie w miarę możliwości w bezruchu, co ułatwi prawidłowy odczyt sygnałów.
Dzięki temu, że otoemisja akustyczna nie wymaga skomplikowanych przygotowań, jest często stosowana jako przesiewowa metoda oceny słuchu, szczególnie u noworodków. Jej szybkość i obiektywność czynią z niej jedno z podstawowych badań w diagnostyce ewentualnych wad słuchu na wczesnym etapie życia.
Kiedy należy przeprowadzić badanie?
Wskazania do wykonania badania
Otoemisja akustyczna jest szczególnie przydatna w kilku sytuacjach:
Badania przesiewowe noworodków
Wiele szpitali wykonuje badanie OAE już w pierwszych dniach życia dziecka, aby wykluczyć wrodzone uszkodzenia słuchu. Wczesne wykrycie niedosłuchu pozwala na szybkie wdrożenie rehabilitacji i minimalizuje ryzyko opóźnień w rozwoju mowy.
Monitorowanie narażenia na hałas
Osoby pracujące w głośnym środowisku (np. w przemyśle, na lotniskach, w klubach muzycznych) powinny regularnie kontrolować słuch, a otoemisja akustyczna pozwala na wczesne wykrycie nawet niewielkich zmian w uchu wewnętrznym.
Kontrola skutków ubocznych leków ototoksycznych
Niektóre farmaceutyki mogą uszkadzać komórki słuchowe. OAE pozwala monitorować stan ucha wewnętrznego w trakcie i po zakończeniu takiego leczenia.
Weryfikacja wyników innych badań
Jeśli tradycyjna audiometria tonalna bądź słowna wykazuje niejednoznaczne wyniki, OAE może pomóc ustalić, czy przyczyna problemu leży w uchu wewnętrznym.
Ocena słuchu u osób z trudnościami komunikacyjnymi
U pacjentów, którzy nie mogą współpracować w trakcie standardowych badań (np. z powodu niepełnosprawności czy zaburzeń rozwojowych), otoemisja akustyczna stanowi obiektywną metodę diagnostyczną.
Dlaczego należy przeprowadzić badanie?
Głównym celem badania OAE jest wczesne wykrycie nawet subtelnych zmian w uchu wewnętrznym, które mogą skutkować niedosłuchem w przyszłości. Im wcześniej zdiagnozuje się uszkodzenie słuchu, tym większe szanse na skuteczną rehabilitację i uniknięcie poważniejszych konsekwencji, takich jak opóźniony rozwój mowy u dzieci czy trudności w komunikacji u dorosłych.
Regularne badania OAE zaleca się również osobom, które z uwagi na styl życia lub pracę mogą być narażone na szkodliwe czynniki (hałas, leki ototoksyczne). Dzięki nim można szybko wykryć pierwsze oznaki uszkodzenia słuchu i wdrożyć działania ochronne bądź zapobiegawcze. W efekcie pacjenci zyskują większą szansę na zachowanie dobrego słuchu przez dłuższy czas.
Ponadto, otoemisja akustyczna pomaga rozróżnić uszkodzenia słuchu wynikające z problemów w uchu wewnętrznym od tych spowodowanych zaburzeniami w uchu środkowym lub przewodzie słuchowym. Takie informacje są kluczowe dla lekarza laryngologa, protetyka słuchu czy audiologa, którzy na podstawie dokładnej diagnozy mogą zaplanować odpowiednie leczenie lub wybrać optymalne rozwiązanie protetyczne.
